Хувьцааны зах зээлийн таван гол цуу яриа

By Investopedia Staff AAA | 

    Азгүйтэл яг л  Libor, London Whale-ын гутамшигт явдал шиг болоход, бас  шинжээчдийн сонирхлын зөрчилдөөнтэй үед  хөрөнгө оруулагчдын итгэл сул байдаг. Маш олон хөрөнгө оруулагчид хувьцаанд хөрөнгө оруулах ба хувьцаанд хөрөнгө оруулахгүй байхын аль нь илүү үнэ цэнэтэй байхыг сонирхдог. Хэдий тийм боловч хувьцааны зах зээлийг  бодит байдалд тулгуурлан үнэлж дүгнэж байх нь чухал юм. Бодит асуудлуудыг үл хайхарсанаас  хувьцааны зах зээлийн тухай энгийн цуу яриаүүд урган гардаг. 

Уг таван цуу яриаийг танилцуулвал:

1.      Хувьцаанд хөрөнгө оруулах нь яг л мөрийтэй тоглоом тоглохтой адил.
Энэ нь маш олон хүмүүсийг хувьцааний зах зээлээс зайлсхийх шалтгаан болдог. Хувьцаанд хөрөнгө оруулах нь яагаад мөрийтэй тоглохоос үндсээрээ ялгаатай болохыг ойлгохын тулд бид хувьцаа худалдаж авна гэдэг маань өөрөө ямар утгыг илэрхийлдэг вэ? гэдгийг эргэн харах хэрэгтэй болно. Энгийн хувьцааны хувь хэмжээ нь тухайн компани дах өмчлөх эрх юм. Энэ нь уг хувьцаа эзэмшигчид  компаны бий болгох ашгийн хэмжээнд буюу хөрөнгийнхөө төлөө шаардлага тавих эрх олгодог. Гэвч хөрөнгө оруулагчид  хувьцаа нь мөн компаны хувь эзэмшигч гэдгийг харуулдгийг мартаж, харин арилжааны хэрэгсэл бодог тухайд л үргэлж боддог.

Хувьцааны зах зээлд хөрөнгө оруулагчид компаниас хувь эзэмшигчдэд тавьж олгож буй ашгийнхаа хэмжээг байнга үнэлж цэгнэж байдаг. Энэ бол хувьцааны үнэ яагаад тогтворгүй байдгийн шалтгаан болдог. Бизнесийн төлөв байдлын тухай дүрслэл үргэлж өөрчлөгдөж байдаг бөгөөд үүний адил компаны ирээдүйд олох ашиг ч өөрчлөгднө.

Компаны үнэ цэнийг үнэлэх нь тийм ч хялбар биш ээ. Ингэхийн тулд богино хугацаан дахь үнийн эмх замбараагүй өөрчлөлт болох богино олон хувьсах хүчин зүйлс байгаа ба урт хугацаанд компани ашгийнхаа өнөөгийн үнэ цэнэтэй тэнцүү хэмжээний ашиг олохыг эрмэлздэг. Ямар ч компани хөрөнгө оруулагчдыг үргэлж хуураад байж  чадахгүй, эцсийн эцэст компаны жинхэнэ үнэ цэнийг харуулахаар хувьцааных нь үнэ хүлээгдэж байж болох боловч богино хугацаанд ирээдүйн орлогын хүлээлтийн улмаас компани ашиггүй ч гэсэн үлдэж чадна. Мөрийтэй тоглох нь харин эсрэгээрээ буюу zero-sum game. Энэ эь зөвхөн хожигдсон хүнээс мөнгө авч, түүнийгээ ялагчид өгдөг. Ямар ч үнэ цэнэ бүтээгдэхгүй.  Хөрөнгө оруулалт хийснээрээ бид  эдийн засаг дах нийт баялагийг өсгөдөг.  Компаниуд өрсөлдсөнөөр тэд үйлдвэрлэлээ өсгөж, бидний амьдралыг илүү сайхан болгох бүтээгдэхүүнээ хөгжүүлдэг. Хөрөнгө оруулалт, баялаг бүтээх  болон мөрийтэй тоглоомын  zero-sum game-ны хооронд будилж болохгүй шүү.

2. Хувьцааны зах зээл нь брокер болон чинээлэг хүмүүсд тохирсон тусгай клуб юм.
Маш олон зах зээлийн зөвлөхүүд зах зээлүүдийн эргэц бүрийг буцаан шаарддаг. Үнэн хэрэгтээ бараг энэхүү сэдвээр хийсэн судалгаа бүр энэ шаардлагыг худал гэдгийг нотолдог. Ихэнх зах зээл төлөвлөгчид муу нэр, луу данстай, маш алдаатай байдгаар зогсохгүй интернет бий болсноор зэх зээл нь нийтэд урьд байгаагүйгээр илүү  нээлтэй болсон. Зөвхөн брокеруудад нээлттэй бүх өгөгдлүүд, судалгааны хэрэгслүүд нь одоо энгийн хуьт хүмүүс хэрэглэж болохоор тавигдсан байгаа билээ.

3. Унасан санхүүжилт эцэст нь дахин сэргэх болно. Үүнийг няцаах ямар ч шалтгаан байсан тавин хоёр долоо хоногийн бууралтын үед худалдаж авбал сайн гэж үзэх шиг сонирхогч хөрөнгө  оруулагчдад  хөнөөлтэй  үзэл гэж үгүй.  Уолл Стрийтийн хуучны хэллэг болох “ Унаж буй хутгыг барьж авахыг хүссэн нэгэн зөвхөн шархддаг.”

Та өөрийгөө дараах хоёр хувьцааг ажиглаж байна гэж төсөөлөөрэй.

·         X нь өнгөрсөн жилийн турш өндөр буюу $50 орчим байсан боловч гэнэт  $10 болж буурчээ.

• Y арай  жижиг компаны хувьцаа боловч саяхан  $5 байснаас $10 болж өсжээ.  

Та аль хувьцааг худалдаж авах байсан бэ? Үүнд итгэсэн ч бай итгээгүй ч бай ямар ч ялгаагүй ихэнх хөрөнгө оруулагчид  энэ унасан хуьцааг  буцаад $50 болж сэргэнэ гэж найдан худалдаж авдаг. Ингэж бодох нь хөрөнгө оруулах үеийн гол  алдаа юм! Үнэ бол хөрөнгө оруулалтын тэгшитгэлийн  ердөө ганц л хэсэг нь. (техник шинжилгээний үед хэрэглэдэг  тэгшитгэлээс ялгаатай). Зорилго нь ач холбогдол бүхий үнээр сайн компаниудыг худалдаж авах явдал юм. Компаниудын хувьцааг зах зээлийнх нь үнэ буурсан шалтгаанаар ганцаараа дур мэдэн худалдаж авах нь таныг мухардалд оруулах болно. Зах зээлээр үнэлэгдсэн өндөр зэрэглэлийн компаниудын хувьцааг худалдаж авдаг үнэ цэнэд суурилсан хөрөнгө оруулалттай  энэ практикийг андуураагүй байх хэрэгтэй.

4. Хувьцаа өссөн л бол буурах ёстой
Физикийн хуулиуд хувьцааны зах зээлд үйлчилдэггүй. Энд хувьцааг доош татах ямар ч  гравитацын хүч байхгүй. 20 гаруй жилийн өмнө, Berkshire Hathaway-ын нэгж хувьцааны үнэ  бараг 5 жилийн дотор $7,455-аас  $17,250 болж өсжээ. Та энэ хувьцааг эргээд анхныхаа үнэ хүртэл буурна гэж бодсон бол дараагийн  жилүүдэд $170,000 хүртэл нэгж хувьцааных нь үнэ өссөн үр дүнгээс хоцрох байж дээ. Бид хувьцаа хэзээ ч засварлагддаггүй гэж хэлэх гээгүй. Гол санаа нь компаны тусгал бол хувьцааны үнэ байдагт байна. Хэрэв та маш гайхалтай менежерүүдээр толгойлогдсон томоохон фирм олбол үүнд  хувьцаа нь өсөхгүй гэх шалтгаан байхгүй.

5. Бага зэргийн мэдлэгтэй байх нь ямар ч мэдлэггүй байхаас дээр
Ер нь оргүйгээс ортой нь дээр байдаг ч өөрсдийн мөнгөөр яг юу хийж байгаа тухайгаа маш тодорхой ойлголттой байх нь  хувьцааны зах зээл дээрх хөрөнгө оруулагчдын хувьд  чухал зүйл юм.   Гэрийн даалгавраа хийж байгаа хөрөнгө оруулагчид л амжилтанд хүрдэг. Битгий цухалд, хэрэв танд мөнгөөрөө юу хийхээ бүрэн ойлгох цаг хугацаа байхгүй бол зөвлөхтэй болох нь тийм ч муугүй зүйл. Хөрөнгө оруулалтын зөвлөхтэй байх зардлаас чинь  сайн ойлгож чадаагүй зүйлдээ хөрөнгө оруулах зардал нь бүр ч илүү болно шүү.

Эх сурвалж: www.investopedia.com

Орчуулсан: Нарангарав

(Энэхүү орчуулга нь албан ёсны бус бөгөөд үг хэллэг, утга зүй, найруулгын алдаатай байх магадлалтай учир ямар нэгэн эрдмийн ажилбар олон нийтийн хэрэглээнд ашиглахгүй байхыг хүсье.)