Бүх цаг үеийн шилдэг 20 хөрөнгө оруулагч - Bill Miller

Miller Washington хотын Lee их сургуулийг 1972 онд эдийн засагч мэргэжлээр төгссөн.Дараагаар нь J. E. Bakerкомпанид санхүүгийн хянагчаар ажилд орсон. Тэрээр 1981 болон 2007 онд Legg Mason Капитал Менежмент компанид захирал болон хөрөнгө оруулалтын багцын ахлагчаар ажилласан. Мөн тэрээр Santa Fe институтийн даргаар ажилдаг бөгөөд комплекс системийн томьёоны талаарх судалгааны ахлахаар ажилладаг.

Томоохон зах зээлийн уналтууд - Доткомын хямрал

Хэзээ: 2000 оны 3 дугаар сарын 11-ээс 2002 оны 10 дугаар сарын 9

Хаана: Гол төлөв Силикон-ы хөндий
Оргил үеээсээ доод хязгаар хүртэлх алдагдлын хувь: Насдак өөрийн үнэ цэнээ 70 хувиар буюу 5046.11-с 1114.11 болгож алдсан.

Тойм: Бүх асуудлуудад хариулахад амнаас гардаг “дотком” хэмээх үг бий болохоос өмнөх 10 жилд Интернетийг АНУ-ийн цэргийн арми бий болгосон ба тэд хэр их хүн интернет хэрэглэхийг хүсэх байсныг маш доогуур үнэлж байжээ. Интернет худалдааны зориулалтаар 1955 онд 18 сая орчим хэрэглэгчтэй анхлан ашиглагдах болжээ. Хэрэглээний энэхүү өсөлт нь ашиглагддаггүй байсан Олон улсын зах зээлийг нээж өгсөн юм. Удалгүй, наймаачид “шинэ эдийн засаг” дахь сэргэлтийг бараг л хянаж чаддаг болжээ.

Томоохон зах зээлийн уналтууд - Азийн хямрал

Хэзээ: 1989 - Одоог хүртэл 

Хаана: Азийн зүүн урд хэсгээр ба гол төлөв Японд
Оргил үеээсээ доод хязгаар хүртэлх алдагдлын хувь: 63.5% as of 2003

Тойм: Япончууд нь Америкчуудын зах зээлийн эдийн засгийг баримтлаж эхлэсэн ба түүнийгээ хөгжүүлэх гайхалтай чадвартай. Гэвч Япон улс нь АНУ-н түүхэн дэх хямралуудаас том хямралтай тулгарсан юм.

Бүх цаг үеийн шилдэг 20 хөрөнгө оруулагч - John (Jack) Bogle

Бүх цаг үеийн шилдэг 20 хөрөнгө оруулагч

John (Jack) Bogle

Jack Bogle нь 1951онд эдийн засгийн мэргэжлээр Princeton их сургуулийг төгссөн. Тэрээр сурч байх хугацаандаа хамтын хөрөнгө оруулалтын сангийн талаар судлан, түүнийгээ төгсөх жилдээ эрдмийн зэргийнхээ сэдэв болгож хамтын хөрөнгө оруулалтын сангийн үндсэн схем болгож танилцуулсан.

Тэрээр 1951-1974 оны хооронд Wellington Management компанид санхүүгийн зөвлөхөөр ажиллаж байх хугацаандаа бизнесийн хөрөнгө оруулалтын менежментээр суралцсан ба сүүлийн жилүүддээ Vanguard-ыг үндэслэн байгуулан CEO /гүйцэтгэх захирал/ - аар ажиллан 1999оноос эхлэн энэ компаний хамгийн идэвхитэй буюу чухал үүрэгт ажил болох Ерөнхий захирлаар ажиллаж эхэлжээ.

Томоохон зах зээлийн уналтууд – Алтанзул ба Булцуун Галзуурал

Томоохон зах зээлийн уналтууд – Алтанзул ба Булцуун Галзуурал

Хэзээ: 1634-1637

Хаана: Голланд

Оргил хэсэгээс төсгөл хүртэлх зах зээлийн уналтын хэмжээ: Үүнийг тооцоолоход их хэцүү, гэвч бидний хэлж чадах зүйл бол зах зээлийн оргил үедээ нэг алтанзул цэцэгийг бүхэл бүтэн эдлэн газарын үнээр худалдаалах боломжтой байсан бол төгсгөл үедээ энгийн нэг булцуутай тэнцэх үнэтэй болсон юм.

Томоохон зах зээлийн уналтууд - 1987 оны хямрал

Хэзээ: 1929 оны 10 сарын 21,24,29

Хаана: Америкийн нэгдсэн улс

Оргилоос ёроол хүртлэх зах зээлийн уналтын үр дүн: 508,32 нэгж 22,6% буюу өөрөөр 500 тэрбум доллар нэг өдөрт үгүй болсон юм. Энэ нь түүхэн дэх нэг өдрийн хамгийн их хувиар унасан уналт байлаа.

Тойм: Энэ хямралыг хүн бүр таамаглаж байсан боловч тайлбарлаж чадаагүй юм. Учир нь ерөнхийлөгч Franklin D. Roosevelt ийн захирамжласан Америкийн “Хамгаалалт ба Солилцооны Комисс”ийн ажил байлаа.  Хамгаалалт ба Солилцооны Комисс нь залилан мэхэлт ба цаашдын хямралаас сэргийлэх, дайны дараах Хөрөнгийн зах зээлийн хэвийн үйл ажиллагаанд нөлөөлөх болон эцэст нь 1960аад онд туршилтын хөрөнгө оруулагчдыг зах зээлд эргүүлэн татах юм. 

Хамгаалалт ба Солилцооны Комисс хөрөнгө оруулагчдад шаардлагатай мэдээллийг өгсөн хэдий ч тэдний бодлыг засч чадаагүй юм. 60 болон 70аад оны эхээр хөрөнгө оруулагчид компаний үнэ цэнийг харалгүй харин нээлттэй зураг, тодорхойлж байсан мэргэжлийн хэллэгийг сонирхон байв.Дараах төрлийн хэт-сайжруулсан компний тэмдэглэл нь олны анхаарлыг татаж байлаа.

“Сансрын нэгдлийн цогц нийлмэл чанар нь шинэ төрлийн органик нэгдлүүдийг бий болгодог бөгөөд энэ нь эко системд чухал нөлөөтэйгээс гадна сарны бүтцийн өөр төрлийн синерги буюу нэгдмэл чанар үүсгэнэ. Энэ загвар нь үүнийг сайжруулан хөгжүүлэх суурь болж байгаа юм.”

Эдгээр тайлбар тодорхой биш  байсан хэдий ч  хөрөнгө оруулагчид ямар ч аргаар хамаагүй илүү дээр санаа үзүүлэх эдгээр компаниудад толгой нь эргэсэн байв.
Хамгаалалт ба Солилцооны Комисс ямар ч үед амжилт гаргах боломж адил өөрөөр хэлбэл хөрөнгөгүй болсон ч ил тод байх нөхцлийг компаниудаас шаардаж байлаа.  Гэвч хөрөнгө оруулагчид эдгээр компаниудын чадамжинд үргэлжлүүлэн итгэж байв. Энэ нэмэгдэж буй хандалага нь олон удаа давтагдсан төлбөрийн чадваргүй байдал болон цохилтуудыг үл харгалзан шунасан-санхүүгийн хэрэгслийн алтан үр нь болсон том корпараци/конгломерат/ болон хяналтын хувьцаа залгигчдын үеийн 80аад онд үргэлжлүүсэн юм. “Шинэ эдийн засаг”-ийн математикаар бол энгийн өсөлттэй байгаа бусад компаниудаас пүүсүүд хамаагүй илүүгээр буюу итгэгч зэргээр өсөн нэмэгдэх болно.

Хамгаалалт ба Солилцооны Комисс  хуурамч IPO,  конгломератын захирлыг зогсоож чадахгүй, тиймээс 80аад онд зах зээл бүх талаараа эрчээ сулруулалгүй өссөн.Байгууллагын хөрөнгө оруулагчид болон том хамтын сан тэдгээрийн хараат хөтөлбөрт аралжаа нь өсч байсан. Тэдний дунд “ Хэрэв хувьцаа чинь өсөлттэй үед өгөөжөө өгөхгүй бол өөр нэгийг хай” гэдэг үг амны уншлага болоод байлаа.

1987 оны эхээр  Хамгаалалт ба Солилцооны Комиссийн мөрдлөгө бодлогогүй үйлдэл нь худалдааны гишүүдтэй тулгарсан. Ихэнх гишүүд WALL STREET болон түүний болгоомж ажиглалтынх нь гол санааг мэдсэн. Гэвч Хамгаалалт ба Солилцооны Комиссийн судалгааны хориг нь хөрөнгө оруулагчдыг бухимдуулсан юм. 10 сард хөрөнгө оруулагчид шударга бус тоглоомоос гарахаар шийдсэн ба бондуудын эсвэл зарим тохиолдолд өндөр эрсдэлтэй бондийн/ Junk bond/санал болгосон илүү тогтвортой орчин луу орохоор шийдсэн.

Хүмүүс бөөнөөрөө зах зээлээс гарч эхлэж компьютерийн программууд сөнөж эхэлсэн юм.  Программууд хувьцааны алдагдлаас зайлжсхийж DOT ,NYSE комьютерийн системд зарах захиалга явуулж байв. Энэ агшин зуурын дамжлагаар их хэмжээний зарах захиалга DOT-хэвлэгчид овоорон үүнээс шалтгаалан зах зээлийн систем хожимдон бүх түвшний хөрөнгө оруулагчид орхин гарж байлаа.

Мал сүрэг мэт үймээн самуун хүмүүсийн дунд эхлэн үнэ огцом унаж DOW-ын 508.32 нэгж буюу 22,6% өөрөөр хэлбэл 500 тэрбум доллар огцом унан ууршин алга болов.Аз болоход Холбооны шинэхэн дарга Alan Greenspan ойр орчымхоо зогсонги байдлыг даван туулахад нь туслан аралжааны болон хөрөнгө оруулалтын банкы төлбөрийн чадваргүй байдлыг саатуулсан. Зах зээл эдгэрснээр хэрэв зах зээл өөр түвшин рүү холбирч орсон бол “хөтөлбөрт арилжаа”-г болиулан холбоог цуцлан зарим энгийн цэвэрлэгээ хийгдсэн болно.

Орчуулсан: С. Мөнхтүшиг

Бүх цаг үеийн шилдэг 20 хөрөнгө оруулагч – Ralph Wanger

Ральф Уонгер нь 1933 онд АНУ-ын Чикаго хотод төрсөн. Тэрээр Acorn Fund-д ахлах менежерээр ажиллаж байх хугацаандаа хувьцаа эзэмшигчиддээ ухаалаг, өргөн цар хүрээ бүхий захидлыг улирал тутам илгээдэг байснаараа ихээхэн алдартай болсон.

Товч намтар:

Уонгер бакалавр болон магистрын зэргээ Массачусеттсийн технологийн их сургуульд хамгаалан 1955 онд төгссөн байна. Тэрээр ажлын гараагаа даатгалын бизнесээс эхлэн улмаар хөрөнгө оруулалтын карьераа 1960 онд  “Harris Associates” хэмээх хөрөнгө оруулалтын компанид үнэт цаасны шинжээч болон багцын менежерээр ажиллан эхлүүлсэн байна.  Үүний дараагаар 1977 оноос Acorn Fund-ын багцын менежер болон ерөнхийлөгчөөр 2003 он хүртэл тэтгэвэрт гартлаа ажиллажээ.  Энэ хугацаанд S&P 500 индекс жил бүр 12.1%-р өсч, Acorn жилийн 16.3%-н ашиг олж байжээ.

Хөрөнгө оруулалтын хэв маяг:

Уонгерийн Acorn-д мөрдөж байсан хөрөнгө оруулалтын хэв мяг нь тун энгийн:  Макро эдийн засгийн хандлагаас ашиг хүртэж болохуйц санхүүгийн давуу талтай, чадварлаг менежерүүдтэй, эрхэлж буй бизнес нь тодорхой байх жижиг компаний урт хугацаат эзэмшигч байх. Тэрээр онцлон хэлэхдээ “  Хэрвээ та найдвартай байдлыг чухалчилж 5-10 ба түүнээс олон жилийн хугацаатай хөрөнгө оруулалтыг хүсч байвал  ирээдүйг бүрхэх өтгөн мананг арилгах цорын ганц арга нь урт хугацааны хандлагыг тодорхойлох явдал юм” гэжээ.

Уонгерыг хөрөнгө оруулалтын мэдээллийн идэвхитэй хэрэглэгч байсан гэж тэмдэглэсэн байдаг. Тэрээр хөрөнгө оруулах гэж буй компаниа үнэлэхдээ дараах зүйлсийг шалгуур болгодог байжээ:

·                                               ·         Компаний бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний зах зээл нь өсөлттэй байх

·         Компаний зах зээлд эзлэх хувь нь давамгайлагч байх үзүүлэлт

·         Онцгой менежмент

·         Эрхэлж буй бизнес нь ойлгомжтой байх

·         Компаний маркетингийн чадварын үзүүлэлт

·         Хэрэглэгчийн үйлчилгээний өндөр түвшин

·         Компаниас их хувьавах боломж

·         Сайн тайлан баланс

·         Үнэ анхаарал татахуйц байх ёстой

Уонгер “чиний компани сайн ч хувьцаа чинь муу байж болно” гэж өөртөө байнга сануулдаг байсан гэж хэлж байжээ.


Хэвлэл
• "Арслангийн нутаг дах тахь" – Ральф Уонгер,  Эверэтт Маттлин(1999)

Онч үгс

"Анхаарал татахуйц хөрөнгө оруулалын хамрах хүрээ нь 5 болон түүнээс дээш жилийн турш үргэлжлэх таатай шинж чанаруудтай байх ёстой."

"Боломж бол чиний 30 жилийн өмнө хийгээд амжилтад хүрсэн зүйлийг дахин хэрэгжихээргүй болгон өөрчилсөн зүйлс юм. Миний бодлоор жижиг компаниуд дээр төвлөрсөнөөр чи дараагийн давалгааг барьж авах боломжоо дээшлүүлэх болно."

"Хэрвээ чи өөрийгөө болон хэн нэгнийг хөрөнгийн зах зээлийн ирээдүйг таамагладаг системтэй гэдэгт итгэдэг бол чи өөрийгөө тэнэг байдалд оруулах болно.”


"Аж үйлдвэрийн хувьсгал эхэлснээс хойш ухрах буюу технологийн компанид өөрт нь хөрөнгө оруулахаас илүүтэй шинэ технологиос ашиг олох компанид хөрөнгө оруулах нь илүү ухаалаг стратеги болоод байна."